Lög Visku

I. Félagið

1. grein. Nafn félagsins

Heiti félagsins er Viska – stéttarfélag. Heimili þess og varnarþing er í Reykjavík.

2. grein. Hlutverk og tilgangur

Viska er stéttarfélag og fer með umboð félagsfólks í kjara- og réttindamálum gagnvart launagreiðendum og öðrum.

Tilgangur Visku er að:

• Vinna að bættum kjörum félagsfólks og gæta hagsmuna þess í kjara- og réttindamálum.
• Standa vörð um réttindi félagsfólks á vinnumarkaði, upplýsa um réttindi þeirra og skyldur og koma fram fyrir þeirra hönd eftir atvikum
• Stuðla að öryggi félagsfólks á vinnustað í samráði við þar til bærar stofnanir
• Efla félagsfólk á vinnumarkaði
• Rækta samstarf við innlend og erlend stéttarfélög og stofnanir sem fjalla um málefni tengd hagsmunum félagsfólks.

3. grein. Heildarsamtök

Viska á aðild að Bandalagi háskólamanna – BHM.

II. Félagsaðild og félagsgjöld

4. grein. Félagsaðild

Félagsfólk geta þau orðið sem lokið hafa eða eru í háskólanámi, eða sambærilegu námi, og þau sem gegna sérfræðistörfum sem krefjast þekkingar sem alla jafnan er á háskólastigi.

Félagsfólk hefur eftirfarandi réttindi:

• Aðgengi að þjónustu félagsins
• Þátttaka í félagsstarfi félagsins
• Málfrelsi á fundum félagsins
• Tillögurétt á fundum félagsins
• Atkvæðisrétt í kosningum meðal félagsfólks
• Kjörgengi þegar kosið er í stöður innan félagsins

5. grein. Félagsgjöld

Félagsgjöld skulu ákveðin á aðalfundi og er félagsfólki skylt að greiða þau. Skriflegar tillögur félagsfólks um breytingar á félagsgjöldum skulu berast stjórn eigi síðar en sjö sólarhringum fyrir aðalfund og skulu birtar á vef félagsins með endanlegri dagskrá.

6. grein. Aðildarumsókn

Félagsaðild öðlast gildi þegar félagsgjöld hafa verið greidd. Háskólanemar sem ekki eru launafólk  meðan á námi stendur geta orðið félagsfólk. Skrifstofa félagsins afgreiðir umsóknir. Vafaatriði eru borin undir stjórn.

7. grein. Úrsögn

Félagsaðild fellur að jafnaði úr gildi þremur mánuðum eftir að greiðslur félagsgjalda hætta að berast félaginu nema sýnt sé fram á að um tímabundið ástand sé að ræða, s.s. vegna náms, fæðingaorlofs, launalauss leyfis eða sambærilegs. Ef vinnustöðvun hefur verið boðuð hjá launagreiðanda viðkomandi félagsmanns við fyrrgreint tímamark telst félagsaðild hans þó engu að síður virk þar til vinnustöðvun hefur verið aflýst.

Stjórn getur vikið félagsmanni úr félaginu ef hún telur að hann hafi misnotað nafn þess eða unnið gegn hagsmunum þess með öðrum hætti. Áður en málið er tekið fyrir á stjórnarfundi skal viðkomandi gefinn kostur á að koma sjónarmiðum sínum skriflega á framfæri. Viðkomandi getur þá skotið málinu til félagsfundar sem skal úrskurða í málinu innan fjögurra vikna frá brottvikningu. Til samþykkis slíkrar brottvikningar þarf 2/3 hluta greiddra atkvæða, hvort sem er á stjórnarfundi eða félagsfundi.

III. Aðalfundur

8. grein. Aðalfundur

Aðalfundur fer með æðsta vald í málefnum félagsins.

Aðalfund skal halda fyrir lok apríl ár hvert og skal til hans boðað með minnst 14 daga fyrirvara á vef félagsins og með tölvupósti til félagsfólks. Fundurinn telst löglegur ef löglega er til hans boðað.

Tillögur stjórnar fyrir aðalfund skulu að jafnaði kynntar í fundarboði. Tillögur félagsfólks fyrir aðalfund skulu vera skriflegar og hafa borist stjórn eigi síðar en sjö sólarhringum fyrir fundinn. Þær skulu birtar á vef félagsins með endanlegri dagskrá.

Stjórn getur ákveðið að aðalfundur fari fram sem staðfundur, fjarfundur eða sem bæði stað- og fjarfundur og skal þess þá getið í fundarboði. Ef aðalfundur er haldinn að einhverju leyti sem fjarfundur, skulu atkvæðagreiðslur og samþykktir fara fram rafrænt.

Á aðalfundi ræður einfaldur meirihluti í öllum málum nema þegar breyta á lögum félagsins, sbr. 20. grein. Atkvæðisrétt á aðalfundum hefur félagsfólk í Visku.

Á dagskrá aðalfundar skulu vera meðal annars eftirfarandi liðir:

1. Kosning fundarstjóra og fundarritara
2. Skýrsla stjórnar kynnt
3. Endurskoðaðir reikningar félagsins lagðir fram til samþykktar, sbr. 16. grein
4. Ákvörðun um félagsgjöld, sbr. 5. grein
5. Lagabreytingar, sbr. 20. grein
6. Niðurstöður úr rafrænum kosningum til formanns og stjórnar kynntar, sbr. 9. grein
7. Niðurstöður úr rafrænum kosningum í stjórnir kjaradeilda kynntar, sbr. 11 grein
8. Önnur mál

9. grein. Kjörstjórn

Stjórn skipar fjóra í kjörstjórn eigi síðar en 12 vikum fyrir aðalfund. Kjörstjórn skal skipuð þremur aðalmönnum og einum til vara sem hvorki sitja í stjórn félagsins né gegna öðrum trúnaðarstörfum eða eru í framboði til þeirra. Kjörstjórn starfar sjálfstætt og hefur fjárhagslegt sjálfstæði. Kjörstjórn skiptir með sér verkum og setur sér verklagsreglur.

10. grein. Kosningar til embætta

Kjörstjórn auglýsir eftir framboðum fyrir aðalfund félagsins og hefur umsjón með undirbúningi og framkvæmd kosninga. Kjörstjórn sker úr um kjörgengi og kosningarétt, hefur yfirumsjón með talningu atkvæða og sker úr um gildi vafaatkvæða. Ákvarðanir kjörstjórnar eru endanlegar.

Kosningar til trúnaðarstarfa innan félagsins skulu vera rafrænar og skal opna fyrir þær minnst sjö dögum fyrir aðalfund. Niðurstöður kosninga skulu kynntar á aðalfundi. Fari kosning formanns fram á undan öðrum kosningum til aðalfundar skulu niðurstöður kynntar þegar atkvæði hafa verið talin.

Kosningar í stjórnir kjaradeilda skulu vera rafrænar og einungis opnar þeim sem skráð eru í viðkomandi kjaradeild.

Formann skal kjósa sérstaklega. Stjórnarfólk skal kosið til tveggja ára í senn, en formaður til fjögurra ára. Auk þeirra skal kjósa tvo varamenn til eins árs. Enginn skal sitja lengur en átta ár samfellt í stjórn. Fyrri störf formanns og varamanna í stjórn skulu þó undanskilin. Formaður má sitja tvö heil kjörtímabil samfellt að hámarki.

Raða skal frambjóðendum til stjórnar Visku á kjörseðilinn í handahófskenndri röð og kjósendur merkja við minnst einn en mest þrjá. Til að stuðla að jafnri kynjaskiptingu í stjórn Visku skal eftirfarandi aðferð notuð: Sá frambjóðandi sem flest atkvæði fær skipar fyrsta sæti í stjórn. Næsta sæti skipar sá frambjóðandi af öðru kyni sem flest atkvæði fékk o.s.frv. Þessi kynjaflétta skal halda áfram til röðunar varamanna. Þau þrjú sem flest atkvæði fá samkvæmt framansögðu teljast réttkjörnir aðalmenn í stjórn Visku til tveggja ára. Næstu tvö teljast réttkjörnir varamenn í stjórn Visku til eins árs.

Hætti formaður á kjörtímabili sínu skal efna til rafrænnar kosningar nýs formanns. Varaformaður tekur sæti formanns þar til að kosningu lýkur. Niðurstöður formannskosninga skulu kynntar þegar atkvæði hafa verið talin og skal nýr formaður þá sitja til næsta aðalfundar og fjögur ár eftir það.

Verði niðurstaða kosninga sú að tveir eða fleiri frambjóðendur hafa fengið jafn mörg atkvæði skal kosið á milli þeirra á aðalfundi.

11. grein. Aukaaðalfundir

Stjórn er heimilt að boða til aukaaðalfunda.

IV. Félagsstarf og skipulag

12. grein. Stjórn

Stjórn Visku skal skipuð sjö félagsmönnum, formanni, sex aðalmönnum auk tveggja til vara. Stjórn kýs sér varaformann og skiptir að öðru leyti með sér verkum. Stjórn setur sér starfsreglur. Formaður getur boðað varamenn til þátttöku í starfi stjórnar. Varamaður hefur málfrelsi og tillögurétt en ekki atkvæðisrétt nema ef aðalmaður forfallast.

Stjórn fer með æðsta vald í málefnum félagsins milli aðalfunda og er málsvari þess. Hún gætir þess að lögum og samþykktum félagsins sé framfylgt, fer með umboð félagsins til kjarasamninga og hefur eftirlit með því að þeir séu virtir.

Formaður er talsmaður félagsins. Formaður boðar stjórnarfundi eins oft og þörf krefur, að jafnaði mánaðarlega, og stýrir þeim. Dagskrá skal fylgja fundarboði. Boða skal fund ef a.m.k. einn stjórnarmaður óskar þess og skal hann þá haldinn innan viku. Fundir stjórnar eru lögmætir ef meirihluti aðalmanna mætir og ræður meirihluti greiddra atkvæða niðurstöðu mála. Falli atkvæði á jöfnu skal atkvæði formanns ráða.

Stjórn ber ábyrgð á fjármálum og rekstri félagsins og tekur allar meiriháttar ákvarðanir er snúa að fjármálum. Ákvarðanir stjórnar skulu bókaðar í fundargerð sem stjórn undirritar.

Stjórn er heimilt að standa fyrir rafrænum kosningum, t.d. atkvæðagreiðslum um kjarasamninga.

13. grein. Kjaradeildir

Félagsfólki er heimilt að leggja fyrir aðalfund að stofnuð verði kjaradeild tengd fagsviði, starfsvettvangi eða landsvæði, til að fjalla um réttindi og kjör félagsfólks á því sviði, vettvangi eða svæði, standa fyrir fræðslu og vera stjórn félagsins til ráðgjafar. Skriflegar tillögur félagsfólks um stofnun kjaradeildar skulu hafa borist stjórn eigi síðar en sjö sólarhringum fyrir aðalfund og skulu birtar á vef félagsins.

Formaður kjaradeildar og tveir til fjórir aðalmenn í stjórn kjaradeildar eru kosnir til eins árs í rafrænum kosningum og skulu niðurstöður kynntar á aðalfundi Visku.

Stjórn Visku er heimilt að stofna kjaradeild til bráðabirgða á milli aðalfunda og skipa formann kjaradeildar og tvo til fjóra aðalmenn í stjórn deildarinnar. Skal sú ákvörðun borin upp til atkvæðagreiðslu á næsta aðalfundi.

Kjaradeildir bera ábyrgð á innra skipulagi sínu og setja sér starfsreglur og árlega fjárhags- og rekstraráætlun, þar með talin áætlun um kostnað vegna þóknunareininga. Starfsreglur kjaradeildar sem og fjárhags- og rekstraráætlanir skulu lagðar fyrir stjórn Visku til samþykktar. Skrifstofa Visku heldur utan um félagatal og önnur gögn kjaradeilda.

Eftir að kjaradeild hefur verið stofnuð á aðalfundi skal stjórn hennar kosin í rafrænni kosningu innan fjórtán daga. Niðurstöður skulu kynntar þegar atkvæði hafa verið talin og á næsta aðalfundi Visku.

Kjaradeildir fylgjast með því að kjarasamningar á sínu fagsviði, starfsvettvangi eða landsvæði séu virtir og veitir stjórn Visku aðstoð við söfnun upplýsinga um kjör og stöðu félagsfólks. Þær vinna að því að styrkja stöðu síns félagsfólks og efla þekkingu þess á kjara- og réttindamálum. Stjórn Visku er heimilt að veita kjaradeild samningsumboð fyrir viðeigandi fagsvið, starfsvettvang eða landsvæði.

Stjórn Visku getur styrkt starf kjaradeilda fjárhagslega en kjaradeildum er ekki heimilt að skuldbinda félagið fjárhagslega. Kjaradeildum er skylt að skila stjórn Visku skýrslu um starfsemi sína fyrir lok febrúar ár hvert. Skili kjaradeild ekki skýrslu tvö ár í röð getur aðalfundur ákveðið að leggja hana niður.

Formaður Visku er talsmaður kjaradeildar nema stjórn félagsins ákveði annað.

14. grein. Faghópar

Félagsfólki er heimilt að leggja fyrir stjórn Visku að stofnaður verði faghópur til að styrkja stöðu tiltekinna fagstétta sem eru innan félagsins.

Faghópar bera ábyrgð á innra skipulagi sínu, starfa í samræmi við starfsreglur sem stjórn Visku setur þeim og eru stjórn til ráðgjafar.

Stjórn Visku getur styrkt starf faghópa fjárhagslega en faghópum er ekki heimilt að skuldbinda félagið fjárhagslega. Sendi faghópur ekki fulltrúa á fulltrúaráðsfund tvö ár í röð, getur stjórn Visku ákveðið að leggja faghóp niður.

Formaður Visku er talsmaður faghópa nema stjórn félagsins ákveði annað.

15. grein. Fulltrúaráð

Innan Visku starfar fulltrúaráð sem er skipað formanni félagsins og fulltrúum starfandi kjaradeilda og faghópa innan félagsins. Landsamband íslenskra stúdenta (LÍS) tilnefnir árlega fulltrúa í fulltrúaráð Visku. Fulltrúaráð er stjórn félagsins til ráðgjafar í stefnumótandi málum og kemur saman minnst einu sinni á ári. Formaður félagsins er jafnframt formaður fulltrúaráðs.

16. grein. Trúnaðarmenn

Trúnaðarmenn félagsins eru kjörnir á vinnustöðum, sbr. 5. kafla laga um kjarasamninga opinberra starfsmanna nr. 94/1986 og 9.–12. gr. laga um stéttarfélög og vinnudeilur nr. 80/1938.

17. grein. Félagsfundir

Stjórn Visku boðar almennan félagsfund þegar tilefni gefst til, staðfund, fjarfund eða blöndu af þessu tvennu.

Almenna félagsfundi skal halda svo oft sem þurfa þykir og alltaf ef 3% félagsfólks krefjast þess skriflega og tilgreina fundarefni. Félagsfundir skulu boðaðir með minnst þriggja daga fyrirvara á vef félagsins og með tölvupósti til félagsfólks. Efni fundarins skal fylgja fundarboði.

Heimilt er stjórn að boða fund með skemmri fyrirvara vegna sérstakra ástæðna, svo sem samningagerðar eða annars, samkvæmt mati stjórnarinnar. 

Á félagsfundum ræður einfaldur meirihluti í öllum málum. Atkvæðisrétt á félagsfundum hefur félagsfólk í Visku.

18. grein. Fulltrúar á vettvangi BHM

Stjórn Visku skipar fulltrúa félagsins á vettvangi BHM, þar á meðal á aðalfund og stefnumótunarþing bandalagsins. Félagsfólk sem gegnir trúnaðarstörfum fyrir Visku skal ganga fyrir við val á fulltrúum.

19. grein. Jafnræði

Við val á félagsfólki til trúnaðarstarfa fyrir félagið skal gætt jafnræðis, svo sem milli kynja og atvinnumarkaða.

V. Fjármál og rekstur félagsins

20. grein. Ábyrgð stjórnar

Stjórn félagsins ber ábyrgð á fjármálum og rekstri þess. Stjórn skal setja félaginu fjárfestingarstefnu.

21. grein. Skrifstofa félagsins

Stjórn skal ráða framkvæmdastjóra og fela honum daglegan rekstur skrifstofu félagsins. Stjórn er ekki heimilt að ráða stjórnarfólk eða formann félagsins sem framkvæmdastjóra þess. Framkvæmdastjóri ræður starfsfólk og semur um kjör þeirra.

Stjórn er heimilt að gera samning um rekstur skrifstofu til að sinna þjónustu við félagsfólk í samstarfi við önnur félög innan BHM. Formaður félagsins skal þá sitja í stjórn skrifstofunnar og fara þar með umboð stjórnar.

22. grein. Ársreikningar

Fjárhagsár ársreikninga skal miðast við almanaksár og skal stjórn fela óháðum löggiltum endurskoðanda að endurskoða reikninga þess.

Endurskoðaða ársreikninga skal leggja fram á aðalfundi áritaða af endurskoðanda, stjórn og framkvæmdastjóra félagsins.

VI. Kjarasamningar og meðferð þeirra

23. grein. Samninganefndir

Stjórn félagsins er aðalsamninganefnd þess og er formaður jafnframt formaður hennar nema stjórn ákveði annað. Stjórn er heimilt að kveðja annað fólk til setu í samninganefndum.

Verkefni samninganefnda eru að:

• Undirbúa og samþykkja kröfugerð félagsins vegna kjarasamningsviðræðna
• Taka ákvörðun um það hvort leitað skuli eftir samþykki félagsfólks til verkfallsboðunar
• Vera stjórn félagsins til ráðgjafar um kjaraatriði og túlkun kjarasamninga.

Verði ágreiningur í samninganefnd um tiltekið mál skal greiða atkvæði um það og ræður meirihluti atkvæða úrslitum. Falli atkvæði jöfn ræður atkvæði formanns samninganefndar.

Samninganefndir hafa umboð til að gera kjarasamninga í nafni félagsins með fyrirvara um samþykki félagsfólks sem á aðild að viðkomandi samningi.

24. grein. Atkvæðagreiðsla um kjarasamninga

Stjórn skal kynna gerðan kjarasamning því félagsfólki sem samningurinn nær til og standa fyrir atkvæðagreiðslu um hann. Þá skal félagsfólk velja á milli þess að samþykkja eða hafna kjarasamningi og ræður meirihluti greiddra atkvæða niðurstöðunni. Rafræn atkvæðagreiðsla skal vera jafngild atkvæðagreiðslu á félagsfundi.

25. grein. Boðun verkfalla

Tillaga um boðun verkfalls skal borin undir atkvæði félagsfólks sem málið varðar og ræður meirihluti greiddra atkvæða úrslitum. Stjórn skal setja verklagsreglur um framkvæmd atkvæðagreiðslu um verkföll.

VII. Lagabreytingar

26. grein. Lagabreytingar

Lögum þessum má aðeins breyta með samþykki 2/3 greiddra atkvæða á aðalfundi.

Tillögur stjórnar að lagabreytingum skulu kynntar í fundarboði með minnst 14 daga fyrirvara.

Tillögur félagsfólks um lagabreytingar skulu vera skriflegar og hafa borist stjórn eigi síðar en sjö sólarhringum fyrir aðalfund. Þær skulu birtar á vef félagsins með endanlegri dagskrá.

VIII. Sjóðir félagsins

27. gr. Kjaramálasjóður

Félagið starfrækir kjaramálasjóð. Stjórn Visku fer með málefni sjóðsins og starfar hann samkvæmt reglum sem stjórn setur.

28. gr. Aðrir sjóðir

Félagið getur starfrækt vísindasjóð, sjúkrasjóð og eftir atvikum aðra sjóði fyrir félagsfólk, að hluta eða í heild. Stjórn Visku fer með málefni sjóðanna og starfa þeir samkvæmt reglum sem stjórn setur. Aðalfundur Visku er jafnframt aðalfundur sjóðanna.

IX. Slit félagsins

29. grein. Félagsslit

Komi fram tillaga á aðalfundi sem studd er af 2/3 félagsfólks á fundinum um að leysa félagið upp, skal höfð um hana allsherjaratkvæðagreiðsla. Félaginu verður aðeins slitið með samþykki 2/3 greiddra atkvæða í rafrænni kosningu alls félagsfólks og skal þá skipuð félagsslitanefnd sem tekur ákvörðun um ráðstöfun eigna félagsins og sér um framkvæmd hennar.

X. Ákvæði til bráðabirgða

30. grein. Stofnfélög Visku

Þau félög sem reka saman Þjónustuskrifstofu FHS og sameinast inn í Visku fyrir aðalfund 2025 teljast stofnfélög Visku.

31. grein. Stjórn Visku 2023 til 2025

Stjórn Visku 2023 til 2025 samanstendur af aðalmönnum og varamönnum, sem eru aðal- og varamenn stofnfélaga við sameiningu. Hætti aðalmaður úr stjórn Visku á tímabilinu, skal varamaður hans úr stjórn fyrra félags taka hans sæti á kjörtímabilinu.

Á tímabilinu 2023 til 2025 skal starfa tímabundin framkvæmdastjórn sem samanstendur af formönnum stofnfélaga. Formaður Fræðagarðs skal gegna embætti formanns Visku, formaður FÍF embætti varaformanns Visku og formaður SBU embætti gjaldkera Visku.

Stjórnarseta á tímabilinu 2023 til 2025 telur ekki til hámarkstíma í stjórnarsetu samkvæmt lögum þessum.

32. grein. Formanns- og stjórnarkjör 2025

Gengið verður til kosninga í Visku vorið 2025 og skal þá kosið í öll embætti samkvæmt þessum lögum. Kosið er til formanns til fjögurra ára, um þrjá stjórnarmenn til tveggja ára, þrjá stjórnarmenn til eins árs og tvo varamenn til eins árs.

Þau þrjú sem efst eru samkvæmt niðurstöðum stjórnarkosninga skulu kosin til tveggja ára, næstu þrjú til eins árs. Kjör þeirra þriggja sem kosin eru til eins árs telja ekki til hámarkstíma í stjórnarsetu.

Samþykkt á aukaaðalfundi Fræðagarðs þann 31. október 2023.